Читать онлайн «Письменная практика Шестьнадцать тем»

Journal to the Self: Twenty-Two Paths to Personal Growth. Warner Books. Baldwin, C. (1991). One to One: Self-Understanding through Journal Writing. A new and updated edition of the classic. M. Evans: Lanham, New York, Boulder, Toronto, Oxford. Conner, J. (2008). Writing Down Your Soul: How to Activate and Listen to the Extraordinary Voice Within. Conari Press. Dowrick, S. (2009). Creative Journal Writing: The Art and Heart of Reflection. Tarcher/Penguin: New York. Progoff, I. (1992). At a Journal Workshop. Поэтому Моим учителям, в первую очередь Майклу Уайту, Дэвиду Денборо и Кэтлин Адамс. Вы научили меня очень многому и, более того, вы верили и продолжаете верить в меня — примерно так, как Алиса в Стране Чудес — в Льва и Единорога. Всем фасилитаторам «Шестнадцати тем»: Валентине Гусевой, Иванне Смоляной, Анне Сильницкой, Ирине Шабловской, Владимиру Мохову и Марии Несмеевой. Без вас я бы не справилась, когда раз за разом собирались группы по 70-100 человек! А уж тот раз, когда на последний бесплатный поток пришло 240 человек, я вообще никогда не забуду. Всем друзьям, кто читал черновики разной степени готовности и указывал на различные недоработки. Всем, кто участвовал в сообществе «Шестнадцать тем» и в онлайн-курсах. Всем, кто согласился, чтобы их слова были включены в эту книгу. Без вас не было бы ни методики, ни книги. «Это не факт, это больше, чем факт, — так оно и было на самом деле!» Всем друзьям и подругам, кто помогал мне с детьми, чтобы у меня была возможность заниматься курсами по «Шестнадцати темам» и книгой. В первую очередь — моему мужу Тони за терпение и всяческую поддержку. А также Нафисе, Джоан и Мэри- Джейн. Вы не прочитаете эту книгу по-русски, но я очень хочу, чтобы она у вас была. А значит, рано или поздно ее переведут на малайский, английский и тагалог. Я позабочусь об этом. Тане Ефимовой — за помощь, поддержку, замечательное дружеское общение и за прекраснейшую картину для обложки. И моему старшему сыну Майклу: вы с этой книгой почти ровесники. Ты нарисовал мне столько прекрасных книжек, пока я писала эту. Посвящаю ее тебе, как обещала. А малышке Элис — следующую, договорились? 112  Письменная практика «Шестнадцать тем», (с) Дарья Кутузова, 2015 ОГЛАВЛЕНИЕ О ЧЕМ ЭТА КНИГА? ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3 ОТЗЫВЫ УЧАСТНИКОВ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 6 КАК РАБОТАТЬ С ЭТОЙ КНИГОЙ? ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . . 11 КОРОТКО О САМОМ ГЛАВНОМ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 13 ПРЕЖДЕ ЧЕМ НАЧАТЬ, ОБРАТИТЕ ВНИМАНИЕ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 14 ПРОТИВОПОКАЗАНИЯ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 14 ПОДГОТОВКА К РАБОТЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 15 ЧТОБЫ ПИСЬМЕННЫЕ ПРАКТИКИ БЫЛИ МАКСИМАЛЬНО ПОЛЕЗНЫ ... ... ... ... ... ... ... ... 15 ЧАСТО ЗАДАВАЕМЫЕ ВОПРОСЫ О РАБОТЕ В ЦЕЛОМ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . . 16 ПИСАТЬ ИЛИ ПЕЧАТАТЬ? ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 16 ЧТО МЫ БУДЕМ ДЕЛАТЬ В КАЖДОЙ ИТЕРАЦИИ? ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 16 КАК УДОБНО ОРГАНИЗОВАТЬ ЗАПИСИ? ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . . 16 НАДО ПИСАТЬ В ЛИЧНОМ ДНЕВНИКЕ ИЛИ МОЖНО В БЛОГЕ? ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 17 В КАКОЕ ВРЕМЯ ДНЯ ЛУЧШЕ ВСЕГО ПИСАТЬ? ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . . 17 СКОЛЬКО ВРЕМЕНИ ОПТИМАЛЬНО УДЕЛЯТЬ ЭТОЙ ПРАКТИКЕ? ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 17 ЧТО ТАКОЕ РЕФЛЕКСИВНЫЙ ОТКЛИК И ЗАЧЕМ ОН НУЖЕН? ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . . 19 МОЖНО ЛИ ДОПИСЫВАТЬ? ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . . 21 МОЖНО ЛИ СОВМЕЩАТЬ С ДРУГИМИ МЕТОДИКАМИ? ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 21 ВЛИЯЕТ ЛИ ТЕКУЩЕЕ ЭМОЦИОНАЛЬНОЕ И ФИЗИЧЕСКОЕ СОСТОЯНИЕ НА ОТВЕТЫ? ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 21 ОБЯЗАТЕЛЬНО ЛИ ПИСАТЬ ПО ВОПРОСАМ ИТЕРАЦИИ? ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . . 21 ПРЕДВАРИТЕЛЬНАЯ НАСТРОЙКА ПЕРЕД ПИСЬМОМ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 23 ПРЕДВАРИТЕЛЬНОЕ ЗАДАНИЕ: ФОРМУЛИРУЕМ ТЕМЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . . 24 В КАКИХ СЛУЧАЯХ ЛУЧШЕ БРАТЬ МЕНЬШЕ ТЕМ?... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 24 МОЖНО ЛИ ПЕРЕФОРМУЛИРОВАТЬ ТЕМЫ? ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 24 ВАЖНЫ ЛИ ФОРМУЛИРОВКИ-НАЗВАНИЯ ТЕМ? ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 25 ПИСАТЬ ТОЛЬКО О «ПРОБЛЕМНЫХ» ТЕМАХ ИЛИ ТАКЖЕ О ТЕХ, В КОТОРЫХ ВСЕ ХОРОШО? ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . . 25 ВАЖЕН ЛИ ПОРЯДОК ТЕМ? ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 25 ВАРИАНТЫ ТЕМ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . . 27 РАБОТА С ГОЛОСОМ САМОКРИТИКИ, ТАКЖЕ ИЗВЕСТНЫМ КАК «ВНУТРЕННИЙ КРИТИК» ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . . 29 ПЕРВАЯ ИТЕРАЦИЯ: ИНВЕНТАРИЗАЦИЯ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 31 НАВОДЯЩИЕ ВОПРОСЫ ДЛЯ РАБОТЫ С СОДЕРЖАТЕЛЬНЫМИ ТЕМАМИ... ... ... ... ... . . 32 ВОПРОСЫ ДЛЯ РЕФЛЕКСИВНОГО ОТКЛИКА ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 32 113  Письменная практика «Шестнадцать тем», (с) Дарья Кутузова, 2015 ПРИМЕР ДЛЯ ПОЯСНЕНИЯ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 33 ПРИМЕР РЕФЛЕКСИВНОГО ОТКЛИКА ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 34 ЧАСТО ЗАДАВАЕМЫЕ ВОПРОСЫ ПО ПЕРВОЙ ИТЕРАЦИИ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 36 ПЯТНАДЦАТАЯ ТЕМА: ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 38 ХОРОШИЕ (И ДОСТАТОЧНО ТИПИЧНЫЕ) РЕЗУЛЬТАТЫ ПЕРВОЙ ИТЕРАЦИИ ... ... ... . 40 ЧТО ДАЛЬШЕ? ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 42 ВТОРАЯ ИТЕРАЦИЯ: ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 43 ЗАДАНИЕ ВТОРОЙ ИТЕРАЦИИ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 43 НАВОДЯЩИЕ ВОПРОСЫ ДЛЯ РАБОТЫ С СОДЕРЖАТЕЛЬНЫМИ ТЕМАМИ ... ... ... ... . 44 ПРИМЕР ДЛЯ ПОЯСНЕНИЯ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 45 ЧАСТО ЗАДАВАЕМЫЕ ВОПРОСЫ ПО ЗАДАНИЮ ВТОРОЙ ИТЕРАЦИИ ... ... ... ... ... ... ... ... 47 ПЯТНАДЦАТАЯ ТЕМА: ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 51 ХОРОШИЕ РЕЗУЛЬТАТЫ ВТОРОЙ ИТЕРАЦИИ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 52 РЕЗУЛЬТАТ РАБОТЫ С УПРАЖНЕНИЕМ «АВТОПОРТРЕТ» ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 54 ШЕСТНАДЦАТАЯ ТЕМА: ПИСЬМО СЕБЕ ИЗ БУДУЩЕГО... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . . 56 ХОРОШИЕ РЕЗУЛЬТАТЫ УПРАЖНЕНИЯ «ПИСЬМО СЕБЕ ИЗ БУДУЩЕГО» ... ... ... ... ... . . 57 ЧТО ДАЛЬШЕ? ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 59 ТРЕТЬЯ ИТЕРАЦИЯ: УМЕНИЯ, КУЛЬТУРНЫЕ КОРНИ И «БУСИНЫ-ОБЕРЕГИ» ... ... ... ... ... 60 НАПОМИНАНИЕ О ТЕХНИКЕ БЕЗОПАСНОСТИ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 60 ОСНОВНОЕ ЗАДАНИЕ ТРЕТЬЕЙ ИТЕРАЦИИ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 60 ОБЫЧНЫЙ УРОВЕНЬ ПОГРУЖЕНИЯ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . . 60 ОСОБЫЙ УРОВЕНЬ ПОГРУЖЕНИЯ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . . 63 ЗАПАСНОЕ ЗАДАНИЕ ТРЕТЬЕЙ ИТЕРАЦИИ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 65 ЧАСТО ЗАДАВАЕМЫЕ ВОПРОСЫ ПО ЗАДАНИЮ ТРЕТЬЕЙ ИТЕРАЦИИ ... ... ... ... ... ... ... . . 66 ПЯТНАДЦАТАЯ ТЕМА: ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 70 РЕЗУЛЬТАТЫ ТРЕТЬЕЙ ИТЕРАЦИИ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . . 71 ЧТО ДАЛЬШЕ? ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 74 ЧЕТВЕРТАЯ ИТЕРАЦИЯ: УБЕЖДЕНИЯ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 75 ЗАДАНИЕ ЧЕТВЕРТОЙ ИТЕРАЦИИ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 76 ПРИМЕР ДЛЯ ПОЯСНЕНИЯ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 77 ПЯТНАДЦАТАЯ ТЕМА: ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 79 ШЕСТНАДЦАТАЯ ТЕМА: ВОПРОСЫ СЕБЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 80 РЕЗУЛЬТАТЫ ЧЕТВЕРТОЙ ИТЕРАЦИИ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . . 81 РЕЗУЛЬТАТЫ ЗАДАНИЯ О ВОПРОСАХ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 83 ТИПЫ ВОПРОСОВ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . . 84 ПРИМЕРЫ ВОПРОСОВ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 85 ЧТО ДАЛЬШЕ? ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 86 114  Письменная практика «Шестнадцать тем», (с) Дарья Кутузова, 2015 ПЯТАЯ ИТЕРАЦИЯ: ПРЕПЯТСТВИЯ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . . 87 ЗАДАНИЕ ПЯТОЙ ИТЕРАЦИИ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 88 ПРИМЕР ДЛЯ ПОЯСНЕНИЯ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 89 ЧАСТО ЗАДАВАЕМЫЕ ВОПРОСЫ ПО ЗАДАНИЮ ПЯТОЙ ИТЕРАЦИИ... ... ... ... ... ... ... ... ... 91 ПЯТНАДЦАТАЯ ТЕМА: ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 92 РЕЗУЛЬТАТЫ ПЯТОЙ ИТЕРАЦИИ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . . 93 ЧТО ДАЛЬШЕ? ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 95 ШЕСТАЯ ИТЕРАЦИЯ: ПРОЙДЕННЫЙ ПУТЬ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 96 ЗАДАНИЕ ШЕСТОЙ ИТЕРАЦИИ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . . 97 ПОДВЕДЕНИЕ ИТОГОВ РАБОТЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 98 ЦЕЛИ НА БУДУЩЕЕ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 98 В КОНЦЕ ПУТЕШЕСТВИЯ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . . 99 ЧТО ДАЛЬШЕ? ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 100 ПИСЬМЕННЫЕ ПРАКТИКИ ДЛЯ РАЗВИТИЯ ЛИЧНОСТИ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 101 ХОРОШИЕ ВОПРОСЫ САМОМУ СЕБЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 106 РЕСУРСЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 107 ЛИТЕРАТУРА ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 109 НА РУССКОМ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 109 НА АНГЛИЙСКОМ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 109 ГДЕ ПОУЧИТЬСЯ НАРРАТИВНОМУ ПОДХОДУ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . . 111 БЛАГОДАРНОСТИ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . . 112 115