В. А. Ахмедов
ПРАКТИЧЕСКАЯ
ГАCТРОЭНТЕРОЛОГИЯ
Руководство для врачей
Медицинское информационное агентство
Москва
2011
УДК 616. 33/. 34
ББК 54. 13
A95
Ахмедов В. А. A95 Практическая гаcтроэнтерология: Руководство для вра-
чей. — ООО «Медицинское информационное агентство»,
2011. — 416 с. ISBN 978-5-8948-1869-6
В руководстве освещены актуальные вопросы этиологии и пато-
генеза, клинической картины, диагностики и принципов лечения
большинства заболеваний органов желудочно-кишечного тракта. Руководство составлено на основе новейших данных ведущих
отечественных и зарубежных специалистов, а также на основе много-
численных результатов собственных исследований автора-состави-
теля. Для практикующих врачей-терапевтов, гастроэнтерологов, эндо-
скопистов и хирургов, а также студентов старших курсов медицин-
ских вузов, ординаторов и аспирантов. УДК 616. 33/. 34
ББК 54. 13
ISBN 978-5-8948-1869-6 © Ахмедов В. А. , 2011
© Оформление. ООО «Медицинское
информационное агентство», 2011
Все права защищены. Никакая часть
данной книги не может быть воспроизве-
дена в какой-либо форме без письменного
разрешения владельцев авторских прав. Содержание
Список сокращений... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 10
Предисловие ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 13
Ахалазия кардии ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 14
Этиология и патогенез ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . . 14
Клиническая картина ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 15
Диагностика ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 16
Принципы терапии ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 17
Гастроэзофагеальная рефлюксная болезнь... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 18
Этиология и патогенез ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . . 18
Клинические проявления ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 21
Диагностика ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 23
Принципы терапии ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 26
Пищевод Барретта... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 31
Этиология и патогенез ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . . 32
Клинические проявления ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 33
Диагностика ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 34
Принципы лечения ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 36
Рак пищевода ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . . 38
Этиология и патогенез ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . . 39
Клинические проявления ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 41
Диагностика ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 43
Принципы терапии ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 44
Дивертикулы пищеварительного тракта ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . . 46
Этиология и патогенез ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . . 47
Клинические проявления ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 50
Диагностика ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 52
Принципы лечения ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 55
Хронический гастрит ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . . 57
Этиология и патогенез ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . . 58
Клиническая картина ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 64
Диагностика ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 65
3
Содержание
Принципы лечения ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 68
Профилактика ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 71
Язвенная болезнь ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 72
Этиология и патогенез ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 72
Клиническая картина ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . . 74
Диагностика ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . . 80
Принципы терапии ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 83
Хронический дуоденит ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 86
Этиология и патогенез ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 87
Клинические проявления ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . . 90
Диагностика ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . . 91
Принципы лечения ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 92
Нестероидная гастропатия ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 94
Этиология и патогенез ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 94
Клинические проявления ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . . 95
Диагностика ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . . 96
Принципы лечения ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 97
Рак желудка ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 99
Этиология и патогенез ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 100
Клинические проявления ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . . 102
Диагностика ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . . 102
Принципы терапии ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 103
Функциональная диспепсия... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . . 104
Этиология и патогенез ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 106
Клинические проявления ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . . 107
Диагностика ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . . 107
Принципы лечения ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 110
Хронический панкреатит... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 114
Этиология и патогенез ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 114
Клинические проявления ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . . 118
Диагностика ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . . 119
Принципы лечения ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 122
Рак поджелудочной железы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 126
Этиология и патогенез ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 126
Классификация ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 129
Клинические особенности ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 130
Диагностика ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . . 132
Принципы лечения ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 134
Хронический бескаменный холецистит ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 135
Этиология и патогенез ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 135
Клинические проявления ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . . 136
Диагностика ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . . 137
Принципы лечения ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 139
4
Содержание
Функциональные заболевания желчного пузыря
и сфинктера Одди ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 143
Этиология и патогенез ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 144
Клинические проявления ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . . 145
Диагностика ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . . 146
Принципы терапии ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 148
Желчнокаменная болезнь ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 151
Этиология и патогенез ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 151
Классификация ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 154
Клинические проявления ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . . 155
Диагностика ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . . 158
Принципы терапии ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 161
Постхолецистэктомический синдром ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . . 164
Этиология и патогенез ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 165
Клинические проявления ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . . 166
Диагностика ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . . 167
Принципы лечения ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 167
Рак желчного пузыря ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 169
Этиология и патогенез ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 170
Клинические проявления ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . . 171
Диагностика ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . . 171
Лечение ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 172
Хронические гепатиты ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . . 172
Хронические вирусные гепатиты ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 173
Этиология и патогенез ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 173
Клинические проявления ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . . 178
Диагностика ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . . 179
Принципы лечения ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 181
Неалкогольный стеатогепатит... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 186
Этиология и патогенез ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 187
Клинические проявления ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . . 188
Диагностика ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . . 188
Диагностические критерии НАСГ по E.