IZIMBALI ZESONTO
Amaphupho amnandi
StaVl Zosimov Premudroslovsky
© StaVl Zosimov Premudroslovsky, 2019
ISBN 978-5-0050-9180-2
RABUKA LOKUQALA
apulase kuqala
undlunkulu
Kude – kude nomngcele we-USSR yangaphambili (manje eyiKazakhstan) neChina, eningizimu-mpumalanga yesifunda saseSemipalatinsk, eduzane nedolobha lase-Ayaguz, elihunyushwe ngokuthi «Oh inkunzi», bekukhona inkundla yokuhlola yenyukiliya enomoya we-radioactive onesifo othole ukunganaki kososayensi abasebenzayo. Kuwo wonke imvelo, ukuguquka okuhlukile kuvame ukuvela, ukuguqulwa okuhlukile: khona-ke amakhanda amabili azalwe emzimbeni owodwa we-mutton; khona-ke imisila emibili – esikhungwini noma enyokeni; bese kuba nezinyawo ezintathu nesandla esisodwa, kwinzalo kaTemujin (Genghis Khan), isakhamuzi sendawo. Futhi kwenzeka ukuthi abavamile bazalwa, njengoSparrow Stasyan, ngokwesibonelo.
Kwakungekho phutha emzimbeni wakhe, konke kwakunjengoba kufanele: umsila, umlomo, amehlo, nokuningi… Konke kwakunjengondlunkulu, kepha wayenenkinga yeplamu. Ngokuqondile, zazingenazimpaphe nhlobo, futhi yayinezimpandla ngokuphelele. Futhi-ke, kusukela ekuzalweni, yena, impilo yakhe enzima, waphoqeleka ukuba ayisebenzise emhlabeni, emibi kakhulu kunenkukhu, ukuthi okungenani iflatters. Kepha akukho kubi ukwedlula enye imidlwane noma isilulu, engenakhaya noma igundane… Ngamafuphi, angalokothi athathe isibhakabhaka, njengezihlobo zawo ezinemibala, amthuka ngenhlamba embiza futhi ehlazisa, amemeze ezidlekeni, amachwane asivele abalekile. Futhi noStasyan waze wamthela ngampela – undlunkulu wayedabukisa ikhanda lakhe ngokudabukisayo wakhala izinyembezi emphefumulweni wakhe, ugeleza lapho izinyoni zomunye umuntu zimlahla. Futhi ngakho nsuku zonke. Kepha wayefuna ukundiza ngempela, ukuthi wayengumuntu olele ubuthongo ebuthongweni bakhe, aze azame ukuthatha ngaphezulu kwesisodwa, khona-ke iqiniso akuyona iphupho futhi, ugxuma ungene kuJava futhi usebuthongweni bomuntu olele, waphakamisela amaphiko akhe asezimpandla futhi, wagxuma futhi wawa phansi…kwaze kwenzeka, eshaya ebunzini lakhe, bese kuba khona umsila. Lokho avele nje angakuzami, kepha akukho okwangena esikhundleni sezimpaphe zakhe.
Kwake kwathi lapho, ngemuva kokudabukela, wahawukela undlunkulu onamanzi amile, waphinda futhi, ebalekela ikati elahlekile eyayifuna ukumudla, wahlangana nesidumbu esibolile segwababa. Izibungu zemaggot zazimhlwitha kahle umufi, futhi izimpaphe zimane zilala emathanjeni emhlabathini eduze kukadoti womuntu. Wathatha izimpaphe ezimbili namawele akhe wazisongela njengamaphiko, waphenduka, wakhumula emhlabathini.
Waphupha sengathi uyokhozi luphapha phezulu esibhakabhakeni futhi lilandelela leli kati eliyimpuphu lesidlo sasekuseni, ngaleso sikhathi elalizama ukubamba nokuqothula umuntu ompofu – umuntu okhubazekile ohlangabezana nokuhlolwa kwekhomishini okungekuhle ngemisebe engashayi emkhathini. Kepha ubambe izimpaphe ezihlathini zakhe futhi ehlanganisa iminwe yakhe, bekungelula ukuthatha ikhefu futhi bekungasetyenziselwa ukwenyuka kubheke phezulu, ikakhulukazi njengoba kungekho msila we-feathery futhi u-Stasyan akakwazanga ukuqondisa, ngakho-ke ukuze ajike kwesobunxele, kwesokudla, phezulu naphansi, kwakumelwe afike emhlabeni, ajike ngomlomo nangeflatter emuva ezulwini. Yebo, futhi awukhuphuki ubheke phansi endlini yangasese. Bekumele ngenze indawo ephuthumayo yokufika, okuholele ekulimaleni kukakhanda noqhomo, ngoba imvamisa nayo yayiyehlisa. Vele, wafunda ukundiza kanjena hhayi kudala, waze wamukelwa izimpaphe izihlobo zakhe waphinde waqala waphila, wasinda, wabaleka wacasha. Kepha ekuphishekeleni okulandelayo, waphinda futhi, okungenani ukubonakala okufana nokwendlunkulu, ngisho nokubheka phansi, waphola. Kepha kwathi lapho uStasyan engafiki ngempumelelo kumkhiqizo omusha, ongumuntu, ongenakhaya, ofudumele, onjengomkhiqizo onephunga elimuncu wepheshana lesisu. Ngezwi, ku-shit. Umuzwa wawungemnandi, futhi kwakudingeka ukugeza, kepha kwakukhona ukushoda kwamanzi: ngemuva kwakho konke, i-steppe zone. Abantu bathatha amanzi emthonjeni. Futhi umfula woma phakathi nehlobo, ngeke kube nezimvula ezinye izinyanga eziyisithupha, ilanga selishonile. Kuzofanele silinde kuze kube yilapho imishini isomile futhi inyamalala – uSstasyan wacabanga ngokuzwakalayo futhi, esiya ohlangothini olunelanga, walala ngomhlane wakhe waqala ukulinda.