Читать онлайн «Казка пра Музыку»

Автор Максим Танк

Максім Танк

Казка пра Музыку

Гэта даўна было.

Каб дайсьці да тых дзён,

Адцьвілі б, пасівелі гады,

Шмат стаптаў бы лапцей

I знасіў бы ня менш

Дзьве ці, можа, і тры барады.

Але я быў і там.

Пэўна ж не пехатой,

А на крыльлях легэнды

Матулі маёй.

Ёсьць куток на зямлі,

Дзе крыніцы звіняць,

З трысьнікамі гавораць азёры,

Дзе на кожнай сьцяжыне

Курганы стаяць,

Векавечным парослыя борам.

Ёсьць куток на зямлі

Казак, песьняў, і мар,

I вясёлкавых, красачных сноў,

Дзе і папараць нат

Расьцьвітае-гарыць

У купальскую ноч.

Ёсьць куток на зямлі:

Дзень адзін пражывеш —

Назаўсёды цябе зачаруе.

I дзе б ты ні хадзіў,

Кім бы потым ні быў,

Сум-тугу за тым краем пачуеш.

Даўна гэта было…

Але што значыць нам

Глянуць ўдалеч праз горы-гады!

Толькі трэба усім,

Хто паслухаць прыйшоў,

Быць адважным і быць маладым.

Частка першая

За борам цёмным,

Вялікім,

Дзе, зачапіўшыся

За сасновы грэбень,

Калышацца сіняе неба, —

Жыў сірата Музыка.

Ня меў ён ні двара,

Ні гароду,

Толькі сярмяжку старую —

Прыкрыцца калі ў непагоду —

I жалейку жывую.

А іграў ён заўсёды

Весела.

Нават дрэва, пачуўшы яго,

Хоць бы нізка да долу

Галіны плакучыя

Зьвесіла,

Зашуміць, засьмяецца,

Атрасаючы пыл,

Закалышацца вецер,

I заскачуць,

Як зайцы,

Наполі снапы.

А што ўжо казаць пра людзей!

Калі кожная песьня яго

Сілы шмат дадавала,

Шмат будзіла у сэрцы надзей,

Беднякоў і сірот сагравала…

Вось які быў з Музыкі

Мастак-чарадзей!

Далёка,

Там, дзе сонца заходзіць,

А мо’ і яшчэ далей,

Жыў цар у палацы вялікім.

Ён ня раз чуў ад розных

Бывалых людзей,

Што на сьвеце ёсьць

Гэткі Музыка.

Загадаў цар

Музыку таго прывясьці

У палац, на царскія вочы.

Прывядуць —

Усіх азалоціць,

А то — лепш і дамоў не ісьці…

Ішлі слугі цара дзень і ноч:

I пры сонцы,

I пры месяцы высокім;

То лесам,

То полем,

То гарой,

То сухадолам глыбокім.

Аж пачулі, нехта недзе грае,

Толькі дзе і хто —

Ня бачаць,

Хоць ідуць

На дзіўны голас краем

Ноч і целы дзень гарачы.

Адзін кажа:

— Можа, гэта здань?

Другі:

— Мо’ трава сьпявае?

Толькі трэйці,

Прытуліўшы вуха,

Кажа:

— Браткі! тут зямля такая!. .

Можа, лепей пойдзем да ракі,

Дзе ля вадапою

Ловяць сонца рыбакі,

Ды спытаем,

Што такое.

Аж глядзяць —

Насустрач ім ідзе

Ў лапціках лазовых хлопчык

Невялікі.

Вось паслы ў яго пытаюць:

— Дзе

Ў вас жыве такі Музыка?

Выняў ён жалейку ды зайграў,

Толькі зазьвінела рэха борам,

Разьлілося шумам траў,

Высыпалі песьню слухаць зоры…

Тут усе пазналі, хто прад імі.

Вось паслы і кажуць:

— Хоча цар

Адкупіць тваёй жалейкі чар

Разам зь песьнямі жывымі.

А Музыка кажа:

— Бедны мы.

Сам я голы, як калок у плоце.

Можа, ваш багаты гаспадар

Камяні ўсе ў полі азалоціць,

Але я жалейкі не прадам

Ні цару, ні вам ніколі!. . —

I пайшоў Музыка ўдаль,

У сінеючае поле.

Частка другая

Доўга думалі паслы

Над сваёй бядой-няшчасьцем.

Парашылі, што жалейку

Трэба ім украсьці.

Скураной дарожнай торбай

Зь іх патрос адзін:

З торбы вылецела птушка,

Паднялася ў сінь.

А другі на мокры дзёран

Зь сьвіткі рукава

Вытрас цень кудлаты, чорны, —

Ні воўк, ні сава, —

Аж, здаецца, пацямнела

Неба, зелень траў…

Трэйці — гадзіну

З-за пазухі дастаў.

Вось адзін пасол гаворыць

Птушцы:

— Ты ляці,

Дзе лускою серабрыстай

Нёман зіхаціць,

Дзе купаецца зялёны

Вецер у траве…

Там, здаецца, і Музыка